KONYA’da 5 yıl önce restorasyon çalışmaları sırasında Sahip Ata Külliyesi’nde bulunan 730 yıllık çinilerin işçiler tarafından kazma ile kırılarak tahrip edilmesi üzerine Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından açılan davada, restorasyonu yapan firma yetkilisine 18 ay hapis cezası verildi.
Külliyenin türbe bölümünde de paha biçilemez 434 tarihi çininin kaybolması üzerine yine firma hakkında zarar ve ziyanın tazmini için açılan davanın ise halen devam ettiği öğrenildi.
Konya Vakıflar Bölge Müdürlüğü, 730 yıllık tarihi geçmişi bulunan Sahip Ata Külliyesi’nin restorasyonu için ihale açtı. 2 Haziran 2005 tarihinde düzenlenen ihaleyi Gündağ Turizm İnşaat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi kazandı. Külliyenin dış ve iç duvarlarının restorasyonunu üstlenen firma 8 Temmuz 2005’te çalışmalara başladı. Vakıflar Bölge Müdürlüğü denetiminde yapılan restorasyon çalışmaları sürerken, 29 Temmuz’da işçiler vakıf yetkililerinin olmadığı bir sırada külliyenin çini duvarlarını yıkmaya başladı. Duvarlardaki çinilerin büyük bölümünü tahrip eden işçilerin yaptıkları, Vakıflar Bölge Müdürlüğü ekiplerinin aynı gün öğleden sonra inceleme yapmak için külliyeye gittiklerinde ortaya çıktı. Çini duvarların yıkıldığı gören yetkililer, çalışmaları durdurdu.
FİRMA HAKKINDA DAVA AÇILDI
Selçuklu dönemi çini sanatının örneklerinin yer aldığı külliyenin kuzey bölümündeki iki altıgen formlu çini levhanın, batı bölümünde bulunan 10 metrekalik çini panonun ve güney bölümünde yer alan 9 metrekarelik altıgen çini pano ile 1.5 metrekarelik altıgen çini panonun tahrip edildiği belirlendi. Külliyedeki restorasyon sırasında tarihi çinilerin kazmalarla kırıldığının tespit edilmesinin ardından Vakıflar Bölge Müdürlüğü, restorasyonu yapan Gündağ firması hakkında Konya 1’nci Asliye Ceza Mahkemesi’nde dava açtı. Vakıflar Bölge Müdürlüğü, bin 300 parça çininin kazmalarla kırıldığının tespit ettikten sonra 434 çininin de kaybolduğu belirleyince, ‘zarar ve ziyanın tazmini için’ de restorasyon çalışmalarını yürüten firma hakkında Konya 5’inci Asliye Ceza Mahkemesi’ne yeni bir dava açtı.
RESTORASYONU BAŞKA FİRMA BİTİRDİ
Mahkemenin incelemesinden sonra ikinci kez yapılan ihale ile restorasyona Art Restorasyon Kültür Sanat ve Araştırmacılık Ticaret Ltd. şirketi devam etti. 2007 yılının Aralık ayında Sahip Ata Vakıf Müzesi olarak ziyarete açıldı. Açılan müzede merkez ve ilçelerde bulunan vakıf eserlerindeki kültür varlıkları, sakal-ı şerif, şamdanlar, yazma eserler, hat levhalar, kilim gibi birçok tarihi eser sergilenmeye başlandı.
Konya Vakıflar Bölge Müdürü İbrahim Genç, firma hakkında açılan ceza davasının sonuçlanarak, Gündağ Turizm İnşaat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi sahibi Aşur Taştan’ın 18 ay hapis cezasına çarptırıldığını ve dosyanın temyize gönderildiğini söyledi.
ZARARIN MİKTARI HESAPLANAMIYOR
Gündağ Turizm İnşaat Ticaret Sanayi Limited Şirketi hakında açılan zarar ve ziyanin tazmini ile ilgili davanın ise sürdüğünü belirten Genç şu bilgileri verdi:
“Bu zamana kadar zarar ve ziyanın tazmini için belirlenen para ile ilgili 5’inci bilirkişi rapor hazırlamış. Hala karşı tarafın itirazları devam ediyor. Binin üzerinde çininin tahrip edildiği tespit edilmişti. Restorasyon çalışması ile bunun yüzde 50’lik bölümü yerine yapıştırıldı. Bu çinilerin fiyatını, alınıp satılan bir mal olmadığı için uzmanlar bile tam olarak söyleyemiyor. 5’inci bilirkişi raporunun hazırlanması da bundan kaynaklanıyor. Piyasada alınıp satılan bir malzeme olmayınca, tarihi değeri olan bir çininin değerini biçmek kolay değil. Bu nedenle mahkeme süreci uzun sürdü. Şu an da da devam ediyor. Mutlaka zararın tespiti için bir bedel ortaya çıkacak. Son bilirkişi raporuna göre çini başına bin TL gibi bir rakam belirlendi. Ama bu bedel olaya rakamsal olarak yaklaşılması gerektiği için belirlendi. Çünkü bundan 730 yıl öncesine ait bir çininin değerini biçmek kolay değil.”
SAHİP ATA KÜLLİYESİ
Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından mescid, türbe ve hamam olarak yaptırılan külliye, Larende Caddesi üzerinde bulunuyor. 1258 yılında tamamlanan külliyenin mimarı Abdullah oğul Kelük. İlk camiden bugüne sadece çinili mihrap ile çifte minarelerden biri ulaştı. Külliyede yer alan ve 1277 yılında yapılan çiniler, dönemin Selçuklu mimarisinin önemli örnekleri arasında yer alıyor. 1276 yılında inşa edilen türbe, 1279 ve 1283 yıllarında yapılan eklemelerle bugünkü durumunu aldı.
Mehmet Kayhan YILDIZ/KONYA, (DHA)