Bedava Toplu Taşıma Bir Haktır Stockholm’daki toplu taşıma ücretlerine yapılan zamlara karşı kamuoyu oluşturmak için 2001’de kurulan Planka.nu isimli kampanya yıllar geçtikçe hızla büyüdü. Artık bir lobi hareketi olarak işleyen kampanya üyelerden elde ettiği fonun büyük kısmını toplu taşımacılığın bedava hale gelmesi için harcıyor. Bunun için birçok farklı politik yöntemi bir arada kullanıyorlar. Şehir planlaması, toplu taşımacılık ve bunlara bağlı yaşanan çevre sorunları hakkında raporlar sunmak yaptıklarının bir kısmı.
Öte yandan toplu taşımada biletsiz yakalanan üyelerinin cezalarını ödedikleri sigorta fonu, İtalyan otonomlardan kendilerine miras kalmış. Politikacılara karşıysa kamuoyu oluşturmak adına daha klasik yollar tercih ediyorlar. Planka.nu şu anda parlamentodaki tüm partilerden daha geniş bir sosyal medya ağına sahip. Kampanya hakkında daha fazla bilgiyi bize Planka.nu üyelerinden Alexander Berthelsen verdi.
– Planka.nu organizasyonu nasıl başladı?
– Planka.nu 2001’de SUF (Anarko-Sendikacı Gençlik Federasyonu) tarafından Stockholm’de hızla yükselen toplu taşıma ücretlerine karşı kuruldu. Toplu taşıma işini elinde bulunduran SL isimli şirket, ücretleri 45 Avro’dan 50 Avro’ya çıkardığında SUF fiyatları karşılamakta zorlanan insanlar için P-Kassan sigorta fonuyla birlikte kampanyayı başlatmaya karar verdi. 2003’te Planka.nu, SUF’tan ayrıldı ve bağımsız bir organizasyon haline geldi. O günden beri Ostergoland, Göteborg, Malmö ve Helsinki’de de faaliyet göstermeye başladı. Bugünlerde sigorta fonu organizasyonun küçük bir kısmı haline geldi. Sadece arta kalan parayı organizasyonu finanse etmek için kullanıyoruz. Kampanya, bedava taşımacılık için bir lobi hareketine dönüştü. Artık şehir trafiğinin nasıl olması gerektiği hakkında da planlamalar yapıyoruz. Aynı zamanda çevre hareketleri alanında da etkin bir grup haline geldik.
– “Toplu taşıma bedava olmalı” fikri neye dayanıyor?
– Bedava toplu taşımacılığı desteklemek için birçok sebep var. En önemlisi servet dağılımı. Bedava, vergilerle finanse edilen toplu taşımacılık sayesinde vatandaşlar, bugün bir işsizin milyonerle aynı parayı ödediği gibi değil imkânına göre ödeme yapabilecek. Ayrıca bedava taşımacılık sayesinde insanlar araçları daha az kullanacaklar. Bu da hem sera gazlarının atmosfere daha az yayılması hem de yeni yollar için para harcamaktan kurtulmak anlamına geliyor.
– Toplu taşımacılık sırasında biletsiz yakalananların cezasını ödeme sisteminiz nasıl işliyor?
– P-Kassan’a üye olmak için ayda 10 Avro ödüyorsunuz ve eğer biletsiz yakalanırsanız biz de 120 Avro’luk cezanızı karşılıyoruz. Stockholm’da aylık bilet 69 Avro tutuyor, üyelerimiz de aylık 59 Avro biriktiriyor, bu birçok insanın aylık ekonomik durumunu kurtarması anlamına geliyor.
– Kampanya İskandinavya’dan Avrupa’ya yayıldı mı?
– Bildiğimiz kadarıyla, en azından geniş çapta bizim yöntemlerimizi kullanan bir kampanya yok. Ancak bedava toplu taşımacılık hareketi tüm dünyada varolan bir şey. Brezilya, Yeni Zelanda ve İngiltere’deki hareketlerle bağlantılarımız var. Diğerleri içinse bir internet portalı yürütüyoruz.
– Birkaç aydır İstanbul’da da toplu taşımacılıkla ilgili protesto gösterileri sıkça yapılıyor. Buradan sizle temasa geçen oldu mu?
– Malesef şu ana kadar İstanbul’dan bizimle temasa geçen olmadı. Umarım önümüzdeki Avrupa Sosyal Forumu bu durumu değiştirir.
www.freepublictransports.com
www.planka.nu
Haber: Cumhuriyet Dergi / Deniz ÜLKÜTEKİN