ONLARA ‘BETON İMPARATORLARI’ da diyorlar. Krizin etkilerine rağmen dünyanın en büyük global müteahhitlik ve gayrimenkul şirketlerinin ciroları insanın başını döndürüyor. Bureau van Dijk tarafından derlenen ve 2008 yılı rakamlarını içeren 15 şirketlik ‘Dünya İnşaat Şirketleri Ligi’nde sadece 6 ülke temsil ediliyor ve tartışmasız lider (lig şampiyonu Vinci ile ikinci Bouygues’u çıkaran) Fransa. Türkiye’de ise, Capital’in hazırladığı ‘Türkiye’nin en büyük 500 özel şirketi’ listesinde ilk 5’e girmeyi başaran ENKA, 9 milyar TL’yi aşan cirosuyla sektörün şampiyonu.
Dünyada ve Türkiye’de ‘Beton İmparatorları’
Mehtap ÖZCAN
DÜNYADA VINCI
BUREAU van Dijk tarafından derlenen ve 2008 yılı rakamlarını içeren 15 şirketlik ‘Dünya İnşaat Şirketleri Ligi’nde dünyanın en büyük müteahhitlik ve gayrimenkul firmaları yarışıyor. Bu yıl da yine şampiyon, 34 milyar avroluk (bugünkü kurla 71,4 milyar TL) cirosuyla Fransız Vinci. İkinci de yine bir Fransız şirketi olan 33 milyar avro cirolu Bouygues.
Bureau van Dijk verilerine göre, ‘2008 Dünya İnşaat Ligi’nde 6 ülkeden 15 şirket yer alıyor. Bu şirketlerin 2008 yılı toplam ciroları (krizen rağmen) 280 milyar avronunun (585 milyar TL), toplam net kârları da 6,28 milyar avronun (13,1 milyar TL) üzerinde. Bu 15 dev 1,5 milyona yakın insan çalıştırıyor.
Dünyanın en büyük global müteahhitlik şirketi uzun zamandır bir Fransız: Vinci.
Türkiye’de de yatırımları olan (Freysaş ve Reinforced Earth Insaat Proje ve Ticaret A.Ş.) Vinci Grubu, 34 milyar avroluk (71,4 milyar TL) cirosunun yarısını inşaattan elde ederken, kârının önemli bölümü (cironun yüzde 14’üne karşılık net kârın yüzde 58’i) taşımacılık altyapısı (otoyol, havalimanı, otopark vs) kiralama ve işletmeciliğinden elde ediyor.
Dünya liginde iki numara da yine bir Fransız: Bouygues
1950’de kurulan, bugün kurucusu Francis Bouygues’ün oğlu Michel Bouygues tarafından yönetilen grup, sadece inşaat işinde değil, iletiş sektöründe de bir dev. Fransa’nın en büyük televizyon kanalı TF1’ün ve GSM operatörü Bouygues Telecom’un da sahibi.
İLK 6’DA 2 FRANSIZ VE 3 ÇİNLİ
İki Fransız şampiyonun ardından, ligin 3, 4 ve 6. sıralarında ise üç Çin şirketi var:
China Railway Group (23,8 milyar avro), China Railway Construction Corps (23,1 milyar avro) ve China Communication Construction Company (CCCC – cirosu 19,1 milyar avro). Kökeni, Komünist Çin Demiryolları Bakanlığı’na uzanan ilk ikisinin çoğunluğu – hisse senetleri Şangay ve Hong Kong borsalarında kote olsa da – hâlâ Çin Hükümeti’nin denetiminde. Ve ikisi de, adlarına rağmen sadece demiryolları değil, yol ve köprü inşaatı da yapan şirketler. 6. sıradaki CCCC de, diğer ikisi gibi, belli alanlarda uzmanlaşmış bir şirket. CCCC’nin iştigal alanı liman ve konteynır inşaatı.
5.sıradaki Hochtief, Almanya’nın en büyük inşaat grubu. Ve krize rağmen 31 milyar avroyu bulan sipariş portföyüyle yetinmeyip, yeni şirket alımlarına hazırlanıyor.
7.sıradaki ACS, Hochtief’in yüzde 25 sermayesine de sahip olan bir İspanyol devi. Başkanı Florentino Perez aynı zamanda Real Madrid’in de patronu.
1840’da bir aile şirketi olarak kurulan Japon Kajima Corporation (8.sırada) 10 ülkede yatırımları olan, nükleer santral inşaatında iddialı bir şirket.
İspanyol Ferrovial (9) özellikle altyapı inşaatında uzman, İngiltere’nin belli başlı havalimanlarını işleten BAA’nın da sahibi.
Diğer İspanyol şirketlerinden FCC (10), İspanyol emlak pazarının çökmesiyle kârının yarı yarıya düşmesine rağmen, uluslararası cirosunu korumayı bildi; Acciona (11) ise enerji yatırımlarının bir bölümünü satmasına rağmen, net kârının yüzde 52 gerilemesine engel olamadı.
Fransa’nın kuzey batısındaki meşhur Millau viyadüğünü inşa eden ve işleten Fransız Eiffage (12) cirosunun yüzde 70’inin yurtiçi işlerden elde ediyor. Kârı 2008’de yüzde 70 azaldı.
İskandinavya bölgesinin en büyük inşaat grubu olan İsveçli Skanska (13), bölgedeki 20 bin çalışanından 3.400’ünü işten çıkarmaya hazırlanıyor.
14 ve 15.sıradaki iki Japon şirketinden Sekisui House yurtiçi zararlarını kapatmak için Avustralya pazarına gireceğini açıklarken, Daiwa House cirosunun yüzde 20 artışına rağmen, net kârının yüzde 61’ini kaybetti. (Kaynak: Journal du Net)
TÜRKİYE’DE ENKA
Capital’in hazırladığı ‘Türkiye’nin en büyük 500 özel şirketi’ listesinde 9 milyar TL’yi aşan cirosuyla 5. sırada yer alan ENKA, Türkiye’nin ‘Beton İmparatoru’. ENKA’yı, listede 56. sırada bulunun ve cirosu 1 milyar TL’yi aşan Tekfen Taahhüt Grubu,
TAV Tepe Akfen (882,2 milyon TL cirosuyla listede 86. sırada), Ağaoğlu (679,1 milyon TL cirosuyla 116. sırada) ve Ankara merkezli Limak İnşaat (653,3 milyon TL cirosuyla 126. sırada) takip ediyor.
İLK 500’DE 12 İNŞAATÇI
Capital’in Türkiye’nin en büyük 500 özel şirketi listesine girebilen, inşaat, altyapı ve gayrimenkul firmaları:
* Enka: 9 milyar TL’yi aşan yıllık cirosu ile Türkiye’nin en büyük müteahhitlik firması olan Enka, inşa ettiği enerji santralleri, otoyollar, köprüler ve tüneller, petrokimya tesisleri, kentsel gelişim projeleri, iş merkezleri, çok katlı binalar, kamu binaları, alışveriş merkezleri ve endüstriyel tesislerle birinciliği yakaladı. Firma bugüne kadar dört kıtada 400’den fazla projeyi tamamladı.
* Tekfen: 50 yıldır önemli altyapı projeleri gerçekleştiren Tekfen Taahhüt Grubu, 1977 yılında yurtdışına açıldı. Yurtdışında bugüne kadar 3 milyar ABD doları tutarında projeye imza atan Tekfen Taahhüt Grubu’nun devam eden projelerinin de yaklaşık yüzde 90’ı yurtdışında bulunuyor.
* TAV Tepe Akfen: Yıllık cirosu 882,2 milyon TL’ye ulaşan firma yurtiçinde İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes Havalimanları’nın yanı sıra yurtdışında da ikisi Gürcistan’da olmak üzere, Kahire ve Dubai’de gerçekleştirdiği havalimanlarıyla ön plana çıkıyor.
* Ağaoğlu: İstanbul’da uygulamaya koyduğu konut projeleriyle ön plana çıkan Ağaoğlu Şirketler Gurubu’nun bugüne kadar hayata geçirmiş olduğu 27 konut ve ofis projesi bulunuyor. Yıllık cirosu 679,1 milyon TL’ye olan firma, bu yıl da 10 yeni projeyi uygulamaya koymaya hazırlanıyor.
* Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret: Yıllık cirosu 653,3 milyon TL’ye ulaşan Ankara merkezli mühendislik ve müteahhitlik firması Limak İnşaat bugüne kadar 95 projeyi tamamladı.
* Kayı İnşaat: Tamamlanan ve devam etmekte olan projeleri ile beraber toplamda 11 ülkede faaliyet gösteren Kayı İnşaat’ın yıllık cirsou 482,8 milyon TL’ye ulaştı. Konut kompleksleri, alışveriş kompleksleri, ofis binaları, oteller, eğitim kurumları, endüstriyel binalar, enerji ve diğer altyapı projeleri alanında faaliyet gösteren firmanın, başta Türkiye, Rusya ve Kazakistan’da olmak üzere toplam 54 projenin yapımını tamamladı.
* Mesa Mesken Sanayi: Toplu konut alanında faaliyetlerine sadece Türkiye’de değil Libya, Rusya, Almanya, Polonya, Kzakistan ve Azerbaycan’da da devam eden firmanın yıllık cirosu 252,3 milyon TL’ye ulaştı. Firma bugüne kadar 7 milyon metrekare alana sahip 60 binden fazla konut üretti.
* Çelikler Taahhüt İnşaat: Yıllık cirosu 172,9 milyon TL olan firma otoyol, köprü, demiryolu, bina, konut ve alt yapı inşaatı alanında faaliyet gösteriyor. Ankara merkezli kuruluşun Ulaştırma Bakanlığı, Karayolları Genel Müdrülüğü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ve Devlet Su işleri Müdrülüğü ile ortaklaşa devam ettiği 19 projesi bulunuyor.
* Soyak Yapı İnşaat: Yıllık cirosu 164,6 milyon TL’ye ulaşan gayrimenkul kuruluşunun bugüne kadar inşaatını tamamladığı ve halen devam ettiği toplam 11,288 konutluk 6 farklı projesi bulunuyor.
* Ataç İnşaat ve Sanayi: Yıllık cirosu 164,4 milyon TL’ye ulaşan firma özellikle barajlar, seddeler, tüneller, hidroelektrik santralleri, su arıtma tesisleri ve sulama projeleri gibi hidrolik yapılar konusunda uzmanlaşırken, bunun yanında fabrika yapıları, binalar, yol ve tünel inşaatları konularında da çalışmalarını da sürdürüyor.
* Dumankaya İnşaat: Yıllık cirosu 154 milyon TL’ye ulaşan gayrimenkul kuruluşu son 5 yılda İstanbul Anadolu Yakası’nda 5,500 konut üretti. Firma bu yıl Avrupa Yakası’na da girerek toplam 7 projede 3,404 konutu inşaasını tamamlamayı hedefliyor.
* Seha İnşaat: Yıllık 151,9 milyon TL ciro ile Aanadolu’nun en büyük ikinci yapı firması olan Konya Merkezli Seha Yapı bugüne kaqdfar 3 binin üzeirne konut inşaa etti.
31 müteahhitlik şirketi yurtdışı yatırımlarıyla ilk 225’e girmeyi başardı
TÜRK müteahhitlik şirketleri yurdışında da pazar payını artırmaya devam ediyor. Uluslararası inşaat sektörü dergisi Engineering News Record (ENR) tarafından her yıl dünyanın en büyük 225 uluslararası müteahhitlik firmasını belirlemek üzere kıyaslamalı bir araştırma yapılıyor. Dünyanın en büyük 225 Uluslararası Metahhidi listesinde önceki yıl 23 olan Türk müteahhitlik şirket sayısı 2009 yılında 31’e çıktı. Türkiye bu sayı ile dünyada Çin’den sonra ikinci konumuna yükseldi. Bunda yabancı rakiplerin önemli bir bölümünün kendi iç pazarlarına çekilmeleri de büyük rol oynadı.
Aralarında Enka, Gama, Tekfen, Rönesans, TAV, Nurol, Yüksel, STFA, Baytur, Kayı, Yapı Merkezi,Mesa, Alarko’nun bulunduğu 31 Türk müteahhitlik şirketi dünyanın en büyük 225 Uluslararası Metahhidi listesine girmeyi başardı.
Kaynak : Hürriyet Emlak Yasam Eki