FATMA Teyze, babasından kalan miras ve yıllardır biriktirdiği tasarrufları ile bir arsa alır.
Arsayı aldıktan 10 yıl sonra, yaş haddinden emekli olur. Emeklilik sonrası, arsasına iki daire ve bir dükkandan oluşan bir bina yaptırıp, kiraya vermek ister.
BAKIN NE OLUYOR
Projesi çizilip, inşaata başlanır.
İnşaat devam ederken, Fatma Teyze Maliye Bakanlığı’na bir dilekçe verir.
Dilekçede kısaca “Emekli olduğunu, hayatında hiç ticaretle uğraşmadığını, daha önce inşaat yaptırmadığını, arsasına yaptırdığı bina bittiğinde kiraya vereceğini” belirterek, vergi yasaları karşısındaki mükellefiyet durumunu sorar.
Gelen açıklama ilginçtir;
“Özel ihtiyaca ilişkin inşaat işleri, MESKEN İNŞAATLARINA yöneliktir. Arsanız üzerine inşa edilen binanın altında dükkan bulunması nedeniyle, yapılan faaliyetin ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilmesi gerekmektedir. Bu uygulamada, inşa edilen binanın satılmak amacıyla yapılıp yapılmadığının veya satılıp satılamamasının hiçbir önemi yoktur.”
Yani deniliyor ki; siz, inşaat işi nedeniyle ticari kazanç hükümlerine göre vergi mükellefi olacak, noterden defter tasdik ettirecek, her ay KDV beyannamesi, üç ayda bir geçici vergi beyannamesi vereceksiniz. Bitmedi her yıl gelir vergisi beyannamesi vereceksiniz ve o binayı satana veya ölene kadar bu böyle devam
edecek!
YASA NE DİYOR?
İlgili yasa maddelerini gelin birlikte okuyalım.
“Gayrimenkul alım, satım ve inşa işleriyle DEVAMLI OLARAK uğraşanların bu işlerinden;” elde ettikleri gelir ticari kazançtır (GVK. Md.37).
Olayımızda;
– Gayrimenkul alım, satım ve inşa işiyle devamlı olarak uğraşma söz konusu değil.
– İnşaatın sahibi, yaşı 70’in üzerinde olan Fatma Teyze hayatında inşaat işiyle hiç uğraşmamış. Çivi çaksa, çekici belki de eline vurur.
– Bir gerçek kişiye ait gayrimenkul kiraya verildiğinde elde edilecek gelir “Gayrimenkul Sermaye İradı” olarak vergiye tabi tutulur (GVK. Md. 70-74).
Yasa maddeleri, binanın altındaki dükkanlardan da söz etmiyor ama kanunda öngörülmeyen bir kriteri esas alan Maliye’nin görüşü Fatma Teyze’nin, kiraya vermek için kendi arsasına yaptırdığı bina nedeniyle, inşaat müteahhidi gibi vergilendirilmesi gerektiği şeklinde!..
Olaya ticari faaliyet ve gelire de ticari kazanç olarak yaklaşılması, ömür boyu defter tutulması, aylık beyannameler verilmesi ve kiranın ticari kazanç sayılması, kiracıya KDV’li fatura kesilmesi, bina veya bir daire 20 yıl sonra da satılsa, kazancın vergilendirileceği anlamına geliyor.
Maliye’nin bu görüşünde ısrarı halinde, tek çözüm yargı yolu gibi gözüküyor.
YAPI DENETİMİ KANUNU
Olaya Yapı Denetimi Kanunu yönünden baktığımızda, bununla ilgili yönetmeliğin 9. maddesine göre; gerçek kişiler tarafından yaptırılan, 200 m2’yi aşan her türlü yapı inşası işinin, bir yapı müteahhidi tarafından üstlenilmesi zorunlu..
Fatma Teyze müteahhit olamayacağına göre, “Siz bu inşaatı yaptırmışsınız. O halde müteahhitsiniz ve ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirileceksiniz” denilemez. Kaldı ki ortada gelir vergisi yasası varken, yönetmeliğe itibar edilmez.
Vergilendirmede, gerçek durum esas. Fatma Teyze, kiraya vermek için arsasına inşaat yaptırmıştır. Bina inşaat işiyle DEVAMLI olarak uğraşmamaktadır. O halde, ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilemez.
Maliye Bakanlığı’nın, yasaya aykırı bu görüşünü gözden geçirmesinde yarar var…
Şükrü KIZILOT
skizilot@yaklasim.com