Dubai, para birimi olarak kısaltılmışı AED olan ‘dirhem’i kullanıyor. 1 ABD doları karşılığı 3.60 Dirhem alınıyor. Türkiye’de dolar kurunun 1.50 seviyelerinde olduğu düşünüldüğünde dirhemin Türk lirasına göre daha ucuz olduğu görülüyor. Ancak Dubai hiç de ucuz bir ülke değil. Dünyanın önde gelen markalarının mağazalarının yer aldığı Dubai’de fiyatlar Londra ve Paris’i aratmıyor. 2 odalı bir evin kirası ise kriz döneminde düşmesine rağmen yerine göre 1500-2000 dolar arasında değişiyor. Basit bir lokantada bir öğün yemek için ise 15-20 dolar ödüyorsunuz. İyi bir maaş alamadığınız takdir bu şehirde öyle adam gibi yaşamanız pek kolay değil.
Asyalılar çalışıyor
Uçaktan iner inmez Dubai’de ilk dikkatinizi çeken şey yabancılar oluyor. ESBAŞ Heyeti’ne katılmam için havaalanında bana yardımcı olan Asyalı olan kıza nereli olduğunu sorduğumda bana Filipinli olduğunu söyledi. Daha sonra otele gelmek için bindiğim taksicinin de Hintli olduğu öğreniyorum. Mini bir araştırma yaptığımda ise kentte hizmetleri daha çok Filipinler, Hindistan, Pakistan, Bangladeş gibi Asya ülkelerinden Dubai’ye çalışmak için gelenlerin yaptığını öğreniyorum. Öyle ki şu anda 1.2 milyon nüfusa sahip Dubai’de 1 milyon yabancı yaşıyor. Bunların da büyük bir bölümü kentte çalışmak için Asya ülkelerinden gelen insanlar oluşturuyor.
Dubai’de cuma günleri hariç haftanın 6 günü mesai var. Vasıfsız bir işçinin eline ayda yaklaşık 400-500 dolar maaş geçiyor. Mühendis ve orta düzey yöneticilerin maaşları ise ülkelerine göre değişiyor. İngiliz bir mühendis 15 bin dolar alırken, Türk veya Lübnanlı bir mühendise verilen maaş 5-6 bin dolar seviyesinde. Aynı işi yapan kişi Hintli veya Pakistanlı ise 3 bin dolar maaş alıyor. Şirketlerin CEO düzeyindeki yöneticilerinin maaşları ise yıllık 1 milyon doları buluyor. Asgari ücretin olmadığı Dubai’de ücretlerde adeta kast sistemi uygulanıyor. Eşit işe eşit ücret kavramı burada pek geçerli değil.
İnşaatlar durdu
Dubai ekonomisi içinde emlak ve gayrimenkul sektörünün payı yüzde 55 seviyesinde. Yatırımcısına her yıl yüzde 100’lere varan paralar kazandıran gayrimenkuller 6 ay öncesine kadar proje aşamasında geceden kuyruğa girilerek alınabiliyordu. 1-2 yıl elinde tuttuktan sonra gayrimenkulleri satanlar büyük kazançlar elde ediyordu. Ancak global ekonomik krizle birlikte burada da ABD’deki mortgage krizi gibi bir durum yaşanmış. 1 milyon dolarlık gayrimenkullerin değeri üzerindeki köpük gidince 300 bin dolara düşmüş. Bu gayrimenkulleri kredi ile alıp bir kısmını ödeyenler ise kriz döneminde arabalarını bile havaalanında bırakarak ülkeyi terketmişler. Şu anda ülkedeki yüzlerce büyük inşaat projesi durmuş durumda. Bu projelerden çok azı yavaş da olsa devam edebiliyor. Bugüne kadar çok hızlı büyüme gerçekleştiren sektörün 2009 yılı büyümesinin yüzde -1 olduğu tahmin ediliyor.
Dubai tam anlamıyla bir serbest şehir. Burada firmalar; kurumlar, gelir ve KDV gibi vergiler ödemiyor. Firmalar vergi yerine sadece her yıl devlete lisans ücreti ödemek durumda. Bu da 10 bin dolar seviyesinde.
6 bin Türk yaşıyor
Dubai’de 6 bine yakın da Türk yaşıyor. Faaliyet gösteren firma sayısı da 200 civarında. Türkiye’nin önde gelen şirketlerinin de burada özellikle gayrimenkul sektöründe yatırımları var. Bunlardan biri de dünyanın bir çok yerinde havalimanı işleten TAV. TAV’ın Dubai Jumeriah Bölgesi’nde yaptırdığı gökdelen inşaatı devam ediyor. Daha çok gayrimenkul ve ticaret ile uğraşan Türkler arasında bol miktarda da mühendis bulunuyor. Damat Tween, Koton, Colin’s, Network, İpekyol, Alfemo, Dorya, Goldaş ve Mado gibi onlarca Türk firmasının Dubai’de mağazaları var.
Trafik cezaları el yakıyor
Verginin olmadığı Dubai’de trafik cezaları da oldukça yüksek seviyede. Yollarda otomatik radarlar bulunuyor. 120 kilometre hız sınırını geçen araç sahiplerine cezaları posta ile adreslerine gönderiliyor. Trafik cezalarının miktarı da oldukça yüksek. Görüştüğümüz bazı Türk firmalarının yetkilileri ise vergi olmayan kentte lisans ücretleri ve trafik cezaları ile yıllık 50 bin dolara yakın devlete ödemek yaptıklarını ifade ederek, vergi yerine bu yolun tercih edildiğini ifade etti.