İstanbul’da son 10 yılda ‘site yaşamı’ herkesin özlemi oldu. Fakat site aidatlarını başlangıçta öngöremeyenlerin canı, yaşam başladıktan sonra fena yanıyor
Bazı rezidans projelerinde metrekare başına aidatlar 5 dolardan başlıyor. Yani, 100 metrekarelik standart bir daire için ödenen aidat 500 dolardan başlıyor. Bu anlamda, rezidans aidatları bölgedeki daire kiralarıyla yarışıyor. Fakat aidatları önceden iyi tahmin ettiğiniz ölçüde, canınız daha az yanıyor, aile bütçesi daha az etkileniyor. Sadece rezidanslar değil, nitelikli projelerde, daire sahipleri yakıt hariç 300-400 liraya varan aidatlara katlanıyor. Peki, aidat seviyelerini etkileyen faktörler neler?
Fatura nasıl artıyor
Lüks sitelere, teknolojik ve akıllı binalara çağdaş ‘site yönetim’ hizmeti de veren Total Solidation Provider’ın (T.S.P.) Yönetim Kurulu üyesi Savaş Arıhan, “Sitelerde sahip olunan varlıklar, imkanlar ne kadar çok ve değerli ise site sakinlerine yansıyan bedel de o kadar fazla oluyor” dedi ve site aidatlarını etkileyen parametreleri şöyle sıraladı:
– Merkezi sistemler:
Isıtma, soğutma, havalandırma ihtiyaçlarını sağlayan sistemlerin merkezi oluşu, bu sistemleri profesyonel bir ekibin işletmesini zorunlu kılar. Bu ekibin kontrolünde ise yine bu sistemlerin takip edilmesini sağlayan birçok otomasyon sistemi bulunur. Gerek profesyonel ekip çalıştırma zorunluluğu, gerekse sistemlerin servis akım maliyetleri ilave yük getirir.
Bina yüksekliği-masraf
– Daire içi sistemler:
Bu sistemler ortak olmayıp, her dairenin kendi ekipmanına sahip olması, aidatın düşük olmasını sağlar.
– Blokların yapısı:
Yüksek yapılar, ihtiyaca göre belirlenen asansörlere bağımlılığı ve yangın risklerini artırır. Asansör ve yangın risklerine karşı uyarıcı-engelleyici-kurtarıcı sistemleri ve ve giderleri artırır. Alçak yapılar ise bu sistemlere daha az ihtiyaç duyar ve az aidat gerektirir.
– Ortak kullanım alanları:
Kapalı otopark, havalandırma, aydınlatma ve asansörler, ilave enerji giderine yol açar.
Peyzaj, masraf doğurur
– Açık ve kapalı yüzme havuzlarının enerji, su ve kimyasal kullanma ve insan gücüne ihtiyaç duyması, masrafları artırır.
– Spor alanları:
Bu alanlardaki ekipmanlar ne kadar çoksa, enerji ve bakım-onarım gideri artar.
– Peyzaj alanları:
Peyzaj alanları da, bakım ihtiyaçları, yüksek su tüketimleri gübreleme, ilave ekip talepleri doğrultusunda, malzeme ve insan gücü ihtiyacı doğurur.
Site girişlerinin çok fazla olması masrafı da artırır
– Güvenlik:
Araç ve yaya giriş-çıkışı sayısının fazlalığı, bulundurulması gereken personel sayısını ve maliyeti artırır. Dışarıya açılan geçitlerin azlığı maliyeti azaltır. Aynı büyüklükteki iki siteden birinde tek giriş-çıkış diğerinde 5-6 giriş çıkış bulunduğuna şahit oluyoruz.
– Güvenlik sınırı:
Fiziki şartların uygunluğu, doğal güvenlik tedbiri yerine geçer, gideri azaltır.
– Komşular-mahalle:
Komşu binalar ve mahallenin yapısı, özellikle gelir farkının yüksek olduğiu bölgeler, alınacak güvenlik önleminin seviyesini belirler.
– Teknik sistemler:
Düşük enerji isteyen armatürlerin tercih edilmesi gider seviyesini belirler. Teknik altyapıya bağlı enerji tüketimleri, daire seçiminde genelde düşünülmez. Fakat, ‘enerji verimliliği kanunu’nun getirdiği yaptırımların tüketicileri koruyacağı düşünülmeli.
Bütün bu giderlerin, kullanma tercihine bakılmadan tüm site sakinlerine pay edildiğini hatırlatan Savaş Arıhan, tesis yöneticiliği ve yönetim danışmanlığı sektörünü anlatırken “Ülkemizde yönetim danışmanlığının istenilen düzeyde olduğunu söylemek çok zor” diyor ve şöyle devam ediyor:
‘Terzi işi’ özel çözüm
“Türkiye’de son yıllarda özellikle büyük şehirlerde gelişme var. Dünyada özellikle gelişmiş ülkelerdeki hizmet sektörünün geçmişi çok eski. Bir yandan tesis yönetirken, diğer yandan tesisteki olanakları yönetiyoruz. Site ve rezidanslar, amatör çabanın ötesinde, profesyonelce yönetilmeli. Her yeni projeye, ‘terzi işi özel model’ oluşturuyoruz. Otellere, hastanelere, rezidanslara, sitelere, alışveriş merkezleri ve mağazalara yönelik hizmetler sunuyoruz.”
Ali Öztürk/Hürriyet Seri İlanlar