Evinizin ışıkları bir komutla açılacak; evin buzdolabı eksikleri doğrudan markete sipariş edebilecek; tamirciler evdeki eşyalardan gelen arıza mesajlarını aldıklarında harekete geçecekler; karşısında giyindiğiniz ayna o gün havanın nasıl olacağını gösterecek; eve giren hırsızı kaçırmak için ışıklar yanıp sönecek, kapılar kendi kendine çarpacak; yataktaki hasta, yaşlı veya çocuk kalkıp üstüne bastığında, ‘akıllı halı’ yandaki odadan sizi uyaracak.
Çağdaş fütürist mimarların ve tasarımcıların çalışmaları ve projeleri, yarının, geleceğin inşaasında önemli bir rol oynuyor. Ve reklamın dediği gibi, yarın da bir gün gelecek ve sanılanın aksine çok çabuk gelecek. Bugün fantezi diye algıladıklarımızın hemen hepsi, hatta daha da fazlası, hayatımızın bir parçası olacak. İşte bu yüzden ‘yarının dünyasını hayal eden’ çılgınları dikkatle izlemekte yarar var. Biz de kuşbakışı bir fikir vermeye çalıştık.
20’inci yüzyılın başlarında İtalya’da ortaya çıkmış bir sanat akımı olan ‘fütürizm’ mimarlık alanında 1914’de Mimar Sant’Elia ve Chiattone’nin Milano’da sergilediği “Yeni Kent” tasarılarıyla varlık gösteriyor. Fütürizm, ‘oluşmuş bir gelecek vardır, biz ona gider ya da onu tahmin ederiz’ şeklindeki algıyı değiştirmeyi hedefleyen bakış açısı olarak tanımlanırken, 21’inci yüzyılın fütürizmi, bilgi ve teknolojiyi kullanarak muhtelif gelecekler oluşturulabileceğini kabul ediyor.
Fütürist, mucit, endüstriyel tasarımcı, mimar Jacque Fresco 92 yaşında ama sürekli teknolojik gelişmeleri takip ediyor, gününü icatlar üzerine çalışarak ve toplumla ilgili tasarımlar yaparak geçiriyor. Tüm bunları da Venüs adını veridiği araştırma merkezinden yürütüyor. 85 bin üyesi olan Venüs projesinde bazıları geleceğin kentlerinin, ulaşımının bilgisayarlı animasyonlarını yapıyor, bazıları projeyle ilgili belgeselleri gösteriyor. Öğrenciler Venüs projesi kulüpleri kuruyor. Venüs Projesi’nde, yepyeni bir dünya görüşü ve yeniden tasarlanan bir kültürden bahsediliyor. Deniz kıyısında, toplu taşıma ve kamusal tarlaların içinde tasarlanan yuvarlak formlu, milyonlara ev sahipliği yapabilen kentler, toplumu politika, yoksulluk ve savaşın ötesine taşıyacak bu komplekslerin hayali, düşüncenin sadece küçük bir parçasını oluşturuyor.
GELECEĞİN EVİNE ZİYARET
İki Belçikalı mimarın 1995’te başlattığı Living Tomorrow projesi uluslararası bir beyin fırtınası yaratarak geleceğin konseptlerini ve trendlerini ortaya çıkarmayı amaçlıyor. Belçika’da, Vilvorde’da bir ev ve bir de büronun yanısıra, ‘geleceğin’ süpermarketini, banka şubesini, yarının havalimanının check-in salonunu hatta hastane odasını ziyaret etmek de mümkün. Geleceğin evinde her oda, her bölüm en ileri teknolojik buluşlardan payını almış. İşte bunlardan bazıları:
* Banyoda ‘yağmurlama’ yapan -ve böylece su tüketimini üçte birine indiren- duş,
* Ziyaretçilerin en çok ilgisini çeken (Microsoft destekli) evdeki bütün ekipmanın denetimini sağlayan ‘dokunsal’ ekrandan su, elektrik, gaz tüketimini izlemek ve enerji tüketimini optimal düzeye indirmek mümkün.
* Bilgisayar, tüketimleri, mevsim normalleriyle ve hanehalkı tüketim alışkanlıklarıyla sürekli karşılaştırıyor. Ve mesela tüketiminde anormal bir artış söz konusu olursa, alarm vererek size musluğun açık kaldığını veya gaz kaçağı olduğunu ihbar ediyor.
* Yataktaki hasta, yaşlı veya çocuk kalkıp üstüne bastığında, ‘akıllı halı’ yandaki odadan sizi uyarıyor. Hasta yere düşerse, bütün ışıkları yakıyor, istenirse sesli ikazda bulunuyor hatta bağlı olduğu hastaneye alarm veriyor.
Teknoloji mimarlıkta dönüşüm sağlayacak
“Yeni teknolojilerin mimarlık dünyasında hatırı sayılır bir dönüşümü koşullayacağı” fikrini benimseyen Mimar Emre Arolat, “Küreselleşme ve sermaye egemen sistemin ürettiği aynılaştırma furyasından bir gün kurtulacağımıza inanmak ve “yer” duygusunun yeniden önemseneceği bir duruma ilişkin, titrek ve cılız da olsa bir ümidi sürdürmek istiyorum” diyor.
Yeni şeyler yapmak için eskiyi yok etmek gerekmez
“Doğal sürecinde gelişen dönüşümler kente, ekonomiye ve insan yaşamına artı değer kazandırır. Sulukule örneğindeki gibi yaşamı kesip atan ani, plastik değişimlerle ortaya çıkan yapılanmalar ise her şekilde ölü doğumdur. Yeni şeyler yapmak için eskiyi yok etmek gerekmez, aksine her iki durum doğru yerde eş zamanlı olduğunda kent ve yaşam zenginleşir” diyor Merkan Tabanlıoğlu ve şöyle devam ediyor; “Postmodern ya da yeni-eklektik mimari anlayışıyla biçimlenen, artık alıştığımız ama, alışıldık olamayan açılar, cepheler dünyanın bütün kentlerinde, fonksiyonlarının yanısıra birer heykel estetiğinde, sergilenmekte. Sürdürülebilirlik çizgisinde, çevre ile uyumu gözeten, düşük enerjili binalar hedefleyen tasarımlar ilerleyen zamanlarda teknolojinin desteğiyle gelişecek.”
Mutfak siparişini buzdolabı veriyor
1957 yılında yapılan ve California eyaletindeki Disneyland’de sergilenen geleceğin evinde, telsiz-telefon, elektrikli diş fırçası, plastik sandalye, mikrodalga fırın gibi yeniliklere yer verilmiş ve bunların 1985 yılına kadar gerçekleşeceği öngörülmüştü. Tüm bu yenilikler hatta daha fazlası hayatımıza girdi. 2000’lı yıllara gelindiğinde ise geleceğin evinde kapı, anahtar yerine, parmak izi, göz retinasını tarayıcısı ya da cep telefonuyla açılacak. Microsoft’un sahibi Bill Gates bütün bu işlemleri pilot bir evde yaparak yaşamını sürdürüyor. Bu da günümüz teknolojisinde bunların yapılamayacak işler olmadığını gösteriyor:
* Duvardaki LCD ekrandan evdeki herşeyi kontrol edilebilecek.
* Evde bulunan merkezi bilgisayar hem sekreter olacak, hem de hayatı kolaylaştıracak. Hava durumunu ve nasıl giyinmek gerektiğini söyleyecek.
* Duvar kağıtları bir tuşta değişecek. Kumandaya basıldığında duvar bir boğaz manzarasına, ya da dev bir akvaryuma dönüşecek.
* Evdeki robot, temizlik yapacak, çamaşırları yıkayacak hatta evde hasta varsa onun ilaçlarını bile verecek.
* Ev sahipleri ev dışındayken internete bağlanabilen herhangi bir bilgisayar veya cep telefonuyla ev içindeki tüm elektronik cihazları kontrol edebilecek.
Böylece, ev sakinleri eve gelmeden önce kaloriferler yanacak, sıcak su açılacak, yemek ısıtılacak.
* Akıllı buzdolabı, içindeki yiyeceklerin tükendiğini anlayıp, markete internet kanalıyla sipariş verecek.
* Ev içindeki otomatik algılayıcılar kalp atışlarından, yangına, dumana, gaza kadar her türlü tehlikeye karşı yirmi dört saat tetikte duracaklar. Akıllı ev, evsahipleri dışarıdayken eve girmeye çalışan bir yabancıyı, ışıkları açıp kapatarak, kapıları çarparak korkutup kaçırmaya çalışacak.
1 milyon kişinin birlikte yaşayacağı rüya proje
Rüzgar enerjili döner kule
İTALYAN mimar David Fischer’ın eseri olan dünyanın ilk dönen gökdeleni ‘Dinamik Gökdelen’ Dubai’de yapılıyor. Merkezdeki bir kolona bağlı 420 metre yüksekliğinde 80 katlı gökdelende katlar, her kata yerleştirilen rüzgâr türbinlerinin sağladığı güçle hareket edecek. Tüm katlar kendi çevresinde 360 derecelik dönüşlerini 1-3 saat içinde tamamlayacak. Böylelikle gökdelen sürekli şekil değiştiren bir görünüm kazanacak. ‘Dynamic Tower’ (Dinamik Kule) adlı binadaki daireler metrekaresi 30 bin dolardan (45 bin TL) satılacak. Daire fiyatları da 3.7 milyon ila 36 milyon dolar (5,6 ila 54 milyon TL) arasında değişecek.
Bina ihtiyacı olan enerjiyi de türbinleri sayesinde kendisi üretecek.
Mirax grubu Dinamik Kule’den başka benzer bir gökdeleni Rusya’nın başkenti Moskova’da da yapacak.
Su dolu çukurda yaşam alanı kuruyor
ÇİN ’de, Şanghay’ın hemen dışındaki Songjiang bölgesinde bulunan bir çukurun su ile doldurulmasıyla ortaya çıkan etkileyici manzarayı Atkins Design, Songjiang Hotel’in tasarımı için kullanıyor. Yenilikçi tasarımda yeşil çatı, jeotermal enerji ve sualtı restoranı ve misafir odaları gibi bölümler yer alıyor. Su doldurulan çukurda, yüzme, su sporları, tırmanma ve bungee jumping gibi aktiviteler gerçekleştirilebiliyor.
Bu iki proje Türkiye’de fotoaltı yapabiliriz diye düşündüm
* Pritzker ödüllü mimar Zaha Hadid’in tasarladığı Kartal’da inşa edilen Dragos Royal konut projesi benzerlerine sadece Miami, New York ve Dubai gibi dünyanın önemli kentlerinde rastlanan bir mimariye sahip.
* Dubai’deki Palm Jebel Ali and Palm Jumeirah Islands ile Pekin’deki Olympic Green Convention Center gibi iddialı projelere imza atan İngiliz kökenli RMJM mimarlık şirketi İstanbul’un silüetinden esinlenerek Varyap Meridian ekolojik karma projeyi tasarlıyor.