ANKARA – Gelişmiş ülkelerde şehiriçinde bisikletlilere tahsis edilmiş yollar Türkiye’de de yapılacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Elektrik İşleri Etüt İdaresi tarafından hazırlanan ‘Enerji Verimliliği Strateji Belgesi Taslağı’nda enerji verimliliği kapsamında bir dizi düzenlemeye gidilecek. Bunlar arasında topografyası uygun bölgelerde bisiklet güzergâhlarının düzenlenmesi en ilgi çekeni olarak göze çarpıyor.
Dışa bağımlılık azalacak
Enerjide arz güvenliğinin sağlanması, dışa bağımlılıktan kaynaklı risklerin azaltılması, iklim değişikliğiyle mücadelenin etkinliğinin artırılması ve çevrenin korunması hedefleri çerçevesinde, enerji üretiminden kullanımına kadar olan süreçte verimliliğin artırılması, israfın önlenmesi ve enerji yoğunluğunun azaltılması amacıyla bir dizi adım atılacak. Taslak, kurum ve kuruluşların görüşlerine açıldı.
Sertifikalı yönetici
Taslakta, kişi başına enerji kullanımı yüksek, aynı zamanda da birim yurtiçi hasıla başına az enerji kullanan ülkeler arasında yer almanın temel amaç olduğu, bu amaç doğrultusunda;
2023 yılında, 2000 yılı ABD doları değeriyle ve 1998 GSYH serisiyle bin dolarlık GSYH için yaklaşık 282 litre petrol eşdeğeri birincil enerji kullanımının 225 litreye, 1 dolarlık GSYH için, 0.53 kilovatsaat (kWh) civarında olan elektrik kullanımının ise 0.45 kWh’e indirilmesinin temel hedef olarak kabul edildiği belirtildi.
Taslağa göre bu hedeflere ulaşmak için, sanayi, hizmetler ve konut sektörlerinde standardına uygun enerji yönetimi uygulanacak, sertifikalı enerji yönetici sayısı 2012 yılı sonuna kadar 5 bin kişiye çıkarılacak ve faaliyetteki OSB’lerde enerji yönetim birimleri kurulacak. Bu bağlamda, bu yıl içinde EİEİ işbirliği ile TSE tarafından enerji yönetimi konusunda zorunlu standart çıkarılacak ve uygulanması için gerekli mevzuat düzenlemesi yapılacak. Meslek odalarının, üniversitelerin ve enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin (EVD) yetkilendirilmesi ile söz konusu faaliyetler sanayi, hizmetler ve konut sektörlerinde yayılacak. 2012 yılı sonuna kadar, kamuda, ağır sanayide ve ticari binalarda tasarruf potansiyelleri ve verimlilik artırıcı önlemler belirlenmiş olacak.
İşletmelerin enerji yoğunluğunu azaltmak üzere ikişer yıllık hedefler koymaları zorunlu tutulacak. Sanayi ve hizmetler sektörlerinde, verimlilik artırıcı projelerin (VAP) ve enerji yoğunluğunu azaltmayı taahhüt eden gönüllü anlaşmaların EİEİ bütçesinden desteklenmesine devam edilecek, ayrıca ulusal/uluslararası fonların yönlendirilmesine çalışılacak.
İletim kayıpları çözülecek
Elektrik enerjisi üretim tesislerinde verim gözetilecek, atık enerjiden yararlanılacak, iletim kayıpları azaltılacak, yerinden enerji üretimi özendirilecek ve talep tarafı yönetimi uygulanacak.
Bu bağlamda, termik santralların lisanslama sürecinde asgari çevrim verimi ve atık ısılardan yararlanılması (bölge ısıtması veya kojenerasyon) ile ilgili kriterlere yer verilecek. Yüksek verimli kojenerasyon tesisleri veya yenilenebilir enerji kullanımı ile yerinden üretim yapılarak ulusal şebekeden talebin azaltılması, dengeleme ve uzlaştırma piyasası kapsamında özendirilecek. Toplu Konut İdaresi, toplu konut projelerinde yenilenebilir enerji kaynaklarını analiz ederek konut maliyetinin yüzde 10’unu geçmeyen uygulamaları yapacak.
Enerji Kimlik Belgesi Mimari, ısı yalıtımı, ısıtma ve soğutma sistemi ve elektrifikasyon konularındaki standartları, asgari performans kriterlerini ve asgari uygulamaları sağlamayan yeni yapılarak ruhsat verilmeyecek.
Binalarda ‘Enerji Kimlik Belgesi’ uygulanacak, mevcut konularda ısı yalıtımı ve diğer verimlilik artırıcı uygulamalar ile birlikte sürdürülebilir ekolojik yapılar özendirilecek. 2023 yılında, en az 10 milyon konutun asgari standartlara uygun olarak yalıtımı yapılmış olacak.
Karbon Borsası geliyor Kamu kuruluşlarının bina ve tesislerinde enerji tüketimi, faaliyetleri olumsuz etkilemeksizin azaltılacak ve 2015 sonuna kadar kamu sektöründe en az yüzde 15 tasarruf sağlanacak.
Enerji verimliliğinde kamu desteklerinin yanı sıra, banka kredilerinin yönlendirilmesi, ulusla-rarası fonlardan yararlanılması ve Türkiye’de ‘karbon borsası’nın kurulması yönünde çalışmalar yapılacak. 2011 yılı ilk yarısı sonuna kadar karbon borsası konusunda ayrı bir strateji belgesi hazırlanacak. Enerjinin arz ve talep tarafındaki emisyon gelişiminin yönetilmesi için ‘Enerji ve Çevre Kurulu’ oluşturulacak.
Enerji verimliliği (ENVER) kapsamında yapılan çalışmalar sonucu; sanayi, hizmetler ve konut sektörlerinde başlatılan enerji yönetimi uygulaması kapsamında, sertifikalı enerji yöneticisi sayısı 1750 kişiye ulaştı. Beyaz eşyada 2008 yılında satışa sunulan ‘A’ ve üzeri etikete sahip enerji verimli ürünlerin toplam satış içindeki payları: Buzdolabında yüzde 75, çamaşır makinalarında yüzde 90, bulaşık makinalarında yüzde 95, fırınlarda yüzde 65 ve klimalarda yüzde 23 oldu.
Kompakt fluoresan lamba satışları, 2004’teki 4 milyon dolarlık seviyesinden 2007’de 20 milyon ve 2008’de 32 milyon dolara ulaştı. Isı, su, ses ve yangın yalımını içine alan yatılım sektörü, 225 üretici, 62 ithalatçı ve bin 100’ü aşkın uygulamacı firmayla 3.3 milyar dolarlık ciroya ulaştı.
Ücretsiz toplu taşıma günü artırılacak
Enerji Bakanlığı Elektrik İşleri Etüt İdaresi tarafından hazırlanan ‘Enerji Verimliliği Strateji Belgesi Taslağı’nda enerji verimliliği öncelikle gözetilecek. Bu bağlamdaki mevzuat düzenlemelerinde şu tedbirlere yer verilecek:
Yüksek motor hacimli binek aracı vergisinin yükseltilmesi
Araçlarda enerji verimliliği etiketi uygulanması ve etiketli araçlardan köprü ve yol ücreti alınmaması
Yıl içinde ücretsiz toplu taşıma gün sayısının artırılması
Sürücü eğitimlerinde enerji verimliliğine yer verilmesi
Demiryolu ve deniz taşımacılığının özendirilmesi
Topografyası uygun bölgelerde bisiklet güzergahlarının düzenlenmesi
Kamu kuruluşlarındaki 15 yılını doldurmuş araçların trafikten kaldırılması.