Asya ekonomilerinden gelen talep sonrasında hammadde fiyatlarında yaşanan amansız yükseliş, şirket kârlarını ve hisseleri vururken tüketici fiyatlarını da yükseltiyor.
En çok fiyat artışı yaşanan maddelerden biri aynı zamanda otomobil tekerleğinin de hammaddesi olan kauçukta yaşandı. Kauçuk fiyatları 2009 yılında yaşadığı yüzde 92’lik artışın sonrasında bu yıl da yüzde 74 oranında bir yükseliş kaydetti.
Sektör analistleri ve aralarında Goodyear, Akron ve Bridgestone gibi büyük tekerlek üreticilerini olduğu firmalar, yatırımcıları kârlarında yaşanacak olası zararlara karşı uyardı.
Fiyatları artan hammaddeleri kullanan diğer firmalar da benzer endişelerle karşı karşıya bulunuyor. Örneğin, otomobil egzoz sistemlerinde kullanılan ve bu sene fiyatı yüzde 39 artan paladyum da özellikle küresel krizin yaralarını sarmaya çalışan ABD’li otomobil üreticilerinin maliyetlerini artırma potansiyeli taşıyor.
Yeni konut inşaatında ana maliyet kalemlerinden biri olan kereste fiyatları da yaklaşık yüzde 59 oranına artış kaydetti. Raymond James analistleri de artan bu maliyetler nedeniyle ABD’li inşaat şirketlerinin kredi notunu geçen hafta düşürmüştü.
Bununla birlikte demir cevheri fiyatları da artışını sürdürürken, petrol ve bakır geçen seneki yükselişini devam ettiriyor.
VERİLER TEHLİKEYİ İŞARET EDİYOR
ABD’de geçen hafta açıklanan üretici fiyat endeksi, şirketlerin nasıl bir artan baskıyla karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor. Açıklanan üretici fiyat endeksi verileri demir cevheri, inşaat kumu ve kağıt hamurunun da bulunduğu ürün grubunun geçen yıla kıyasla yüzde 44.5 artarak, 1974 yılından beri görülen en büyük yükselişi kaydettiğini gösterdi. Bu ürünlere enerji ve gıda maliyetleri de eklendiğinde fiyatların yüzde 33.4 oranında arttığı görülüyor.
Fiyatlardaki bu yükselişin, ekonomileri zor günler geçiren ve düşük büyüme beklentilerine sahip gelişmiş ülkelere etkisi ise orantısız biçimde fazla oluyor.
Artan talebi tetikleyen gelişmekte olan ülkeler ise daha hızlı büyüdükleri için fiyatlardaki artış şoklarına daha dayanıklı durabiliyor.
GÜÇ EKSEN DEĞİŞTİRİYOR
Bu her açıdan, gücün Avrupa ve ABD gibi gelişmiş bölgelerden gelişmekte olan ülkeler kayışının da bir yansıması olarak görülüyor.
ABD merkezli BMO Capital Markets (kimdir nedir) analistlerinden Douglas Portes konuyla ilgili yaptığı değerlendirme de, “En basit ifadeyle, dünyanın geri kalanı ABD ve Avrupa’nın onlarla birlikte hareket etmesini beklemiyor” dedi. Porter, ABD ve Avrupa’yı “ağır çalışan bir römorköre” benzetirken, Asya’yı ise hız teknesi gibi gördüğünü söyledi.